Czym jest herbata? Herbata – co to?

Czym jest herbata? Herbata – co to?

Herbata to znany na całym świecie napój, najczęściej napar, przygotowany z rożnych części (liści i pąków liściowych lub łodyżek) rośliny Camellia sinensis lub którejś z jej odmian. W czasie obróbki liście herbaty przechodzą liczne procesy dzięki czemu nabierają cech, które pozwalają zaklasyfikować je do jednego z sześciu rodzajów.

Wyróżnia się zatem herbatę czarną, zieloną, czerwoną, turkusową (oolong), żółtą oraz białą.

Herbatą nazywa się również liczne napary ziołowe i owocowe jak na przykład rooibos czy yerba mate. Nie są one jednak botanicznie spokrewnione z herbatą i użycie tego słowa jest potoczne.

Pochodzenie herbaty

Napar z liści herbaty znany jest ludzkości od niemalże pięciu tysiącleci. W tym czasie powstało wiele sposobów obróbki liści oraz przyrządzania samego naparu. Powstała w różnych krajach kultura herbaciana obejmująca nie tylko zagadnienia związane z samym parzeniem herbaty ale także z etykietą, religią, filozofią oraz sztuką w tym muzyką i poezją, a także ceramiką dedykowaną wyłącznie herbacie. W skutek pracy botaników na przestrzeni lat powstawały nowe odmiany herbacianego krzewu co zaowocowało tym, że dziś znamy już 23 gatunki herbaty w 380 odmianach.

Sama roślina wywodzi się z Południowej Azji, a konkretnie z regionu obejmującego Północne Indie, Birmę i Południowe Chiny. Pierwsi jednak zalety picia herbaty docenili Chińczycy i to oni posiadają najstarszą i najbogatszą kulturę z nią związaną. Do Europy herbata trafiła w pierwszej połowie XVI wieku. Do Polski zaś sto lat później.

Krzewy herbaciane osiągają wysokość do 3 metrów, ich liście natomiast przypominają kształtem liście róży i w zależności od gatunku mogą mieć od kilku do kilkunastu centymetrów długości. Herbata jako roślina tropikalna najlepsze plony daje właśnie w klimacie tropikalnym i subtropikalnym.

Jakie substancje zawiera herbata?

Najpowszechniejszym gatunkiem herbaty jest herbata chińska czyli Camellia sinensis var.sinensis, która jest obecnie uprawiana w przeszło 40 krajach świata na plantacjach zajmujących łączną powierzchnię przeszło 4,5 mln. hektarów. Rocznie produkuje się niespełna 5 mln ton gotowej herbaty z czego większość w Indiach, Chinach i na Sri Lance.

Napar z liści herbacianych uważany był od wieków za niezwykle zdrowy dla organizmu człowieka. Tradycje chińskie zaliczają go do jednego ze składników eliksiru nieśmiertelności. Herbata zawiera kofeinę oraz liczne przeciutleniacze, a także taninę. Dostarcza makro i mikroelementów reguluje ciśnienie krwi, działa przeciwmiażdżycowo, odpręża i uspokaja, zapobiega chorobom nowotworowym, poprawia ukrwienie mózgu oraz reguluje trawienie.

Herbata obecnie stała się najpopularniejszym napojem bezalkoholowym na świecie zaraz po wodzie. Najwięcej wypijają jej Turcy. Najczęściej zaś wybierana na świecie jest herbata czarna.

Metody przygotowania herbaty

W zależności od regionu herbatę przygotowuje się na różne sposoby i z różnymi dodatkami. Popularne jest mleko w Anglii oraz Indiach, tam też do herbaty dodaje się licznych przypraw korzennych. W tybecie herbatę ubija się z masłem, w Turcji i Rosji przygotowuje się mocną esencję, która rozcieńcza się wrzątkiem. W Europie środkowej oraz w Ameryce Północnej popularnym dodatkiem jest cytryna. W północnej Afryce do herbaty dodaje się mięty, a w Mongolii kaszy.

Od początków XX wieku popularna jest herbata ekspresowa, która w skutek odpowiedniej obróbki liści naparza się szybko i intensywnie, a dzięki temu że liście umieszone w papierowej torebce pozwalają na łatwe oddzielenie ich od naparu zaczęła stopniowo wypierać herbatę sypaną w tak zwanej kulturze zachodu.