Herbata w Polsce. Historia herbaty w Europie
W Europie pija się obecnie bardzo dużo herbaty. Najwięcej w Irlandii i Anglii, które mają swoje tradycyjne mieszanki. Herbata Irlandzka kojarzy nam się z dodatkiem whisky i rzeczywiście czasem tak bywa, lecz miejmy świadomość, że pija się tam przede wszystkim herbatę podobną do tej popularnej w Wielkiej Brytanii. Jest ona przygotowywana przede wszystkim do posiłków i podwieczorku, jest czarna, mocna, słodka i koniecznie z mlekiem.
Ciekawym miejscem na herbacianej mapie jest także wschodnia Fryzja, czyli obszar północnych Niemiec, Danii i Holandii. Tutaj popularnym napojem jest herbata czarna serwowana z lodowym cukrem i śmietaną. Wielkie kryształy cukru powinny zalegać na dnie filiżanki, żeby kolejne porcje wlewanej herbaty również się osłodziły bez potrzeby dodawania cukru. Śmietanka rozpuszczając się w herbacie, tworzy fantastyczne kształty przypominające kłębiące się obłoki.
Nie można nie wspomnieć o bawarce, czyli powszechnie znanej u nas herbaty z mlekiem. Okazuje się jednak, że tak naprawdę bawarka nie oznacza herbaty z mlekiem, przynajmniej poza Polską. Napój ten pochodzi z Francji, gdzie w kawiarniach bywali bawarscy książęta i to oni kazali podawać sobie herbatę z dodatkiem słodkiego i leczniczego syropu z pewnej odmiany paproci, mającego właściwości kojące górne drogi oddechowe. Z powodu tych gustów rozpoczęto nazywanie takiej herbaty, nieco pogardliwie bawarką.
U nas zaś tego typu napoje były domeną kobiet, które wśród różnych dodatków wprowadziły do niej także mleko na wzór Brytyjczyków. Później uznano, że herbata z mlekiem wzmaga laktacje i napój taki zupełnie przylgnął do kobiet przejmując nazwę bawarki.
Na mapie herbaty swój ślad odcisnęła także Portugalia, która jako pierwsza skutecznie rozpoczęła produkcję przemysłową herbaty w Europie. Udało się to jednak nie na samym kontynencie, lecz na wyspach Azorskich należących do Portugalii. Tutaj przywieziono sadzonki, które udało się rozmnożyć i założyć z nich uprawy, które do dziś działają.
Polska to kraj bardzo herbaciany. Herbata jest u nas trzecim najpopularniejszym napojem, a jeśli chodzi o spożycie to zauważyć trzeba, że wyprzedzamy w rankingu samych Chińczyków. Początki herbaty nie były łatwe. Pojawiła się ona w naszym kraju za czasów panowania króla Jana Kazimierza, za sprawą jego małżonki Marii Ludwiki, która przyniosła na dwój zwyczaj picia herbaty. Początkowo herbata trafiła do aptek, dopiero potem stała się napojem codziennym.
Jak wygląda typowa herbata po polsku? Trudno na to pytanie odpowiedzieć. Jedni chcieliby widzieć ją z „prądem”, inni w szklankach z metalowym koszyczkiem lub nawet, z czasów niedostatków, robionym na szydełku. To wszystko jednak przeszłe czasy. Dzisiejszy Polak pija głównie czarną herbatę ekspresową w kubku z dodatkiem cukru i cytryny. Coraz ciekawsi jednak jesteśmy nie tylko herbat gatunkowych z całego świata, ale także sposobów ich przygotowania według egzotycznych receptur. Interesuje nas coraz bardziej funkcja herbaty. Zastanawiamy się jaką rolę pełni ona w naszym życiu. Czy jak w Japonii jest to dla nas filozofia, czy jak w Chinach sztuka, czy może na wzór krajów arabskich wiążemy ją głównie z rolą społeczną. Na pewno pijemy ją coraz bardziej świadomie.
Autorem tekstu jest Rafał Przybylok
