Pierwsza pisana informacja o herbacie w Polsce pochodzi z listu króla Jana Kazimierza do Ludwiki Marii Gonzagi. Była ona żoną dwóch kolejnych królów Polski Władysława IV i jego brata Jana II Kazimierza i to ona, będąc z pochodzenia Francuzką wprowadziła w Polsce zwyczaj picia herbaty. W liście Jan Kazimierz zapytuje o sposób parzenia herbaty i ilość cukru ponieważ chce spróbować. Rzecz ma miejsce w 1662 roku. Polacy w tamtych czasach to zdecydowanie kawosze. Herbata traktowana jest raczej jak zioło.
Herbata w XVIII wieku w Polsce – trucizna i miłość króla Augusta Poniatowskiego
W połowie XVIII wieku pojawia się dzieło „Nowe Ateny albo akademia wszelkiej sciencyi pełna”, gdzie herbata nazwana zostaje „herba the”.
Prawdopodobnie w tym czasie zaczyna kształtować się obecna nazwa herbaty, która jest w naszym kraju zlepkiem łacińskiego słowa „herba” oznaczającego ziele i „thea”, czyli ówczesnej nazwy herbaty. Jest to ewenement na skale światową, ponieważ Polska (także Litwa i zachodnia Białoruś) oraz Mjanma używają słów innych niż mających swe źródło w różnie czytanym chińskim słowie „cha”. Tam, gdzie herbata docierała drogą lądową utrwaliła się twarda wymowa „cza”, kraje posiadające głównie herbatę sprowadzaną drogą morską używały nazwy z południowych Chin gdzie słowo „cha” wymawiane było miękko i dało początek nazwie „tea”.
Jędrzej Kitowicz opisując zwyczaje szlacheckie pod koniec XVIII wieku pisze o herbacie, że powoduje suchoty i oziębia żołądek. Zaleca stosować ją do płukania ust po wymiotach wynikających z pijaństwa. Krzysztof Kluk – znany botanik również pod koniec XVIII wieku pisze wprost, że to trucizna i że Chiny mniej by nam zaszkodziły wszystkimi swoimi truciznami niż herbatą. Dzieli on herbatę na zieloną i czarną nazywając ją za Linneuszem: Thea bohea i Thea viridis.
Wielkim miłośnikiem herbaty jest król Stanisław August Poniatowski. Herbatę piją się na spotkaniach towarzyskich u króla i wkrótce zostaje ona napojem wyższych sfer. Mimo wszystko herbata jest bardzo niepopularna w XVIII wieku. Rejestry kupieckie mówią, że kawy sprowadza się 470 tys. ton, a herbaty zaledwie 19 ton.
Po rozbiorach Polski Polacy nauczyli się od Rosjan parzyć herbatę w samowarze. Był to wtedy najpopularniejszy bezalkoholowy napój w Rosji. Samowary stają się w Polsce popularne i zostają z nami jeszcze do czasów PRLu.
XIX i XX wiek o herbacie w Polsce
Herbata była bardzo lubianym napojem przez Marszałka Józefa Piłsudskiego, który pijał jej duże ilości. Podobno kilka kubków każdego dnia. A do herbaty wybierał wysuszone cynamonki pokrojone w plasterki. Początek XX wieku to czas, gdy herbata dogania swą popularnością kawę. Wynika to ze znacznego spadku jej ceny.
W komunistycznej Polsce niewiele herbat jest dostępnych. Znamy głównie herbatę gruzińską, indyjską madras i chiński oolong niskiej jakości.
Obecne losy herbaty w Polsce
Obecnie piją się w Polsce bardzo dużo herbaty. Około kilograma suszu roczne zużywa statystyczny Polak co stawia nas na 9 miejscu na świecie i wyprzedzamy takie herbaciane kraje jak Japonia czy Chiny. Choć od lat 90 dostępne jest coraz więcej herbaty różnych rodzajów naszą ulubioną pozostaje herbata czarna. Najchętniej pijamy ją z cytryną i cukrem i chyba taki sposób możemy nazwać naszym tradycyjnym stylem parzenia.
Autorem tekstu jest Rafał Przybylok, tekst powstał na potrzeby dokumentacji programu Pytanie na Śniadanie TVP2
Pyszne rooibosyZobacz wszystkie
Herbata rooibos eggnog 50g
Herbata rooibos banan z czekoladą 50g
Herbata rooibos ananasowo cytrynowy sorbet 50g
Herbata rooibos Rooibos zielona 50g
Herbata rooibos pomarańcza naturalna 50g
Herbata rooibos tropikalna 50g
Youtube Czajnikowy.plWszystkie filmy
Poznaj produkty Czajnikowy.pl
Herbata czysta
179 Produkty
Herbata aromatyzowana
71 Produkty
Herbata zielona matcha
15 Produkty
Herbata czerwona pu-erh
6 Produkty
Herbata owocowa i ziołowa
85 Produkty
Yerba mate aromatyzowana
34 Produkty
Przeczytaj również
Yerba Mate dla początkujących
W specjalnym wydaniu Czajnikowego znajdziecie dużo przydatnych informacji o Yerba Mate w szczególności dla początkujących.[...]
wrz
Zielona herbata początkowo wydawała się ohydna, ale nie zniechęciłem się: pisze nasz czytelnik
Osobom zniechęconym radzę się nie poddawać. Jedna źle zaparzona herbata nie powinna budować naszego zdania[...]
lip
Przegląd yerba mate: Kraus (ostrokrzew paragwajski), opinie
W mojej subiektywnej ocenie Kraus jest to jedna z lepszych yerba mate na rynku, zajmuje[...]
lut
Wanilia: właściwości. Wanilia przyprawa do herbaty
Laski wanilii wszyscy znamy. Znamy też jej charakterystyczny aromat, który znajduje szerokie zastosowanie nie tylko[...]
lut
Zielona herbata Silver Sprout
Herbata Silver Sprout to wyjątkowa herbata zielona pochodząca z Chin z prowincji Anhui. Prowincja ta[...]
kwi
Kombucha – jak zrobić grzyb herbaciany?
Przygotowujemy napar z naszej ulubionej herbaty. Może to być dowolna mieszanka lub herbata czysta w[...]
kwi
Standardy oceniania herbaty, standardy testowania herbaty, standardy próbowania herbaty
Bazując na zagranicznych standardach w próbowaniu herbat, przygotowaliśmy polskie standardy w próbowaniu, ocenianiu herbaty.
cze
Herbaciane tańce, czyli jak dziewczyna zmienia się w kobietę
Na początku ubiegłego wieku modne wśród wyższych sfer stało się urządzanie imprez przy herbacie. Nie[...]
cze