Pierwsza pisana informacja o herbacie w Polsce pochodzi z listu króla Jana Kazimierza do Ludwiki Marii Gonzagi. Była ona żoną dwóch kolejnych królów Polski Władysława IV i jego brata Jana II Kazimierza i to ona, będąc z pochodzenia Francuzką wprowadziła w Polsce zwyczaj picia herbaty. W liście Jan Kazimierz zapytuje o sposób parzenia herbaty i ilość cukru ponieważ chce spróbować. Rzecz ma miejsce w 1662 roku. Polacy w tamtych czasach to zdecydowanie kawosze. Herbata traktowana jest raczej jak zioło.
Herbata w XVIII wieku w Polsce – trucizna i miłość króla Augusta Poniatowskiego
W połowie XVIII wieku pojawia się dzieło „Nowe Ateny albo akademia wszelkiej sciencyi pełna”, gdzie herbata nazwana zostaje „herba the”.
Prawdopodobnie w tym czasie zaczyna kształtować się obecna nazwa herbaty, która jest w naszym kraju zlepkiem łacińskiego słowa „herba” oznaczającego ziele i „thea”, czyli ówczesnej nazwy herbaty. Jest to ewenement na skale światową, ponieważ Polska (także Litwa i zachodnia Białoruś) oraz Mjanma używają słów innych niż mających swe źródło w różnie czytanym chińskim słowie „cha”. Tam, gdzie herbata docierała drogą lądową utrwaliła się twarda wymowa „cza”, kraje posiadające głównie herbatę sprowadzaną drogą morską używały nazwy z południowych Chin gdzie słowo „cha” wymawiane było miękko i dało początek nazwie „tea”.
Jędrzej Kitowicz opisując zwyczaje szlacheckie pod koniec XVIII wieku pisze o herbacie, że powoduje suchoty i oziębia żołądek. Zaleca stosować ją do płukania ust po wymiotach wynikających z pijaństwa. Krzysztof Kluk – znany botanik również pod koniec XVIII wieku pisze wprost, że to trucizna i że Chiny mniej by nam zaszkodziły wszystkimi swoimi truciznami niż herbatą. Dzieli on herbatę na zieloną i czarną nazywając ją za Linneuszem: Thea bohea i Thea viridis.
Wielkim miłośnikiem herbaty jest król Stanisław August Poniatowski. Herbatę piją się na spotkaniach towarzyskich u króla i wkrótce zostaje ona napojem wyższych sfer. Mimo wszystko herbata jest bardzo niepopularna w XVIII wieku. Rejestry kupieckie mówią, że kawy sprowadza się 470 tys. ton, a herbaty zaledwie 19 ton.
Po rozbiorach Polski Polacy nauczyli się od Rosjan parzyć herbatę w samowarze. Był to wtedy najpopularniejszy bezalkoholowy napój w Rosji. Samowary stają się w Polsce popularne i zostają z nami jeszcze do czasów PRLu.
XIX i XX wiek o herbacie w Polsce
Herbata była bardzo lubianym napojem przez Marszałka Józefa Piłsudskiego, który pijał jej duże ilości. Podobno kilka kubków każdego dnia. A do herbaty wybierał wysuszone cynamonki pokrojone w plasterki. Początek XX wieku to czas, gdy herbata dogania swą popularnością kawę. Wynika to ze znacznego spadku jej ceny.
W komunistycznej Polsce niewiele herbat jest dostępnych. Znamy głównie herbatę gruzińską, indyjską madras i chiński oolong niskiej jakości.
Obecne losy herbaty w Polsce
Obecnie piją się w Polsce bardzo dużo herbaty. Około kilograma suszu roczne zużywa statystyczny Polak co stawia nas na 9 miejscu na świecie i wyprzedzamy takie herbaciane kraje jak Japonia czy Chiny. Choć od lat 90 dostępne jest coraz więcej herbaty różnych rodzajów naszą ulubioną pozostaje herbata czarna. Najchętniej pijamy ją z cytryną i cukrem i chyba taki sposób możemy nazwać naszym tradycyjnym stylem parzenia.
Autorem tekstu jest Rafał Przybylok, tekst powstał na potrzeby dokumentacji programu Pytanie na Śniadanie TVP2
Pyszne rooibosyZobacz wszystkie
Herbata rooibos eggnog 50g
Herbata rooibos banan z czekoladą 50g
Herbata rooibos ananasowo cytrynowy sorbet 50g
Herbata rooibos Rooibos zielona 50g
Herbata rooibos pomarańcza naturalna 50g
Herbata rooibos tropikalna 50g
Youtube Czajnikowy.plWszystkie filmy
Poznaj produkty Czajnikowy.pl
Herbata czysta
179 Produkty
Herbata aromatyzowana
71 Produkty
Herbata zielona matcha
15 Produkty
Herbata czerwona pu-erh
6 Produkty
Herbata owocowa i ziołowa
85 Produkty
Yerba mate aromatyzowana
34 Produkty
Przeczytaj również
Herbata Earl Grey Blue Flower z niebieskim kwiatem malwy
Earl Grey jest jedną z moich ulubionych mieszanek herbacianych. Smaczny i przyjemnie świeży. Dzisiaj kilka[...]
2 Comments
mar
Tybetańska herbata. Maślana herbata po Tybetańsku, przepis na Butter Tea
Butter Tea to narodowy napój w Tybecie oraz wśród okolicznych ludów, składający się z wody,[...]
mar
Ile kosztuje przygotowanie herbaty w domu: koszt wody i jej zagotowania
Zastanawialiście się ile kosztuje zagotowanie 1 litra wody z kranu, aby przygotować herbatę? A ile[...]
lut
Big Active: biała herbata z płatkami róży, opinie
W pięknym podróżniczym pudełku od Bioactive'a, oklejonym całą masą informacji o sposobach parzenia, pochodzeniu i[...]
lut
Jak powinno się parzyć herbatę?
Najprostszą odpowiedzią na to pytanie jest: „uważnie i starannie”. Powszechnym grzechem przy parzeniu herbaty jest[...]
lip
Zielona herbata Tamaryokucha japońska organiczna
Tamaryokucha znana jest też pod nazwą Guricha lub Zwinięta skręcona herbata. W nazewnictwie główną rolę[...]
cze
Czarna herbata z Yunnanu
Herbaty czarne z chińskiej prowincji Yunnan noszą ogólną nazwę Dian Hong. Oznacza ona tyle, co[...]
sie
Dlaczego zielona herbata ma zielony smak? Green taste
Może kiedyś spotkaliście się przy opisie herbaty zielonej i czarnej z określeniem „green taste” lub[...]
maj