Pierwsza rozpuszczalna herbata? Cha Gao, herbaciana pasta z pu-erha

Cha Gao to najprawdopodobniej pierwsza herbata rozpuszczalna. By w paru słowach wyjaśnić czym jest Cha Gao, trzeba powiedzieć, że jest to nic innego jak napar z herbaty Pu-Erh, który na drodze gotowania został odparowany i zredukowany do postaci najpierw pasty, a potem możliwej do łupania bryłki. Bryłka ta rozpuszcza się w wodzie dając napar i teoretycznie podobna jest do znanych dziś herbat rozpuszczalnych.

By jednak w pełni zrozumieć czym jest Cha Gao, trzeba cofnąć się do dynastii Qing. Przede wszystkim należy zrozumieć, że w owych czasach, a mówimy o okresie od połowy XVII do początków XX wieku, herbata ta była bardzo cenna i pieczołowicie przygotowywana na drodze skomplikowanego i długotrwałego procesu.

Jak przygotować Cha Gao?

O samej herbacie Pu-Erh wiele się mówi i nie ma sensu tutaj się nad tym rozwodzić. Dość powiedzieć, że jest to herbata fermentowana i sezonowa. Jest to ważne, ponieważ sama Cha Gao również powinna być sezonowana. Aby ją przygotować należy najpierw zaparzyć mocną herbatę Pu-Erh, którą później gotuje się kilka dni na małym ogniu redukując ją, czyli odparowując wodę. Ostatecznie z odparowanego naparu pozostaje gęsta, lepka pasta – to stąd nazwa Cha Gao (herbaciana pasta). Pasta następnie jest suszona, aż stanie się twarda. Można jej nadać wcześniej dowolny, ozdobny kształt i rozmiar. Gdy zacznie przypominać lśniący kamień powinna być sezonowana jeszcze przez conajmniej rok. Podobnie jak herbata Pu-Erh, z której pochodzi, zyskuje na jakości z wiekiem.

Cha Gao stosowana przez wieki jako lek

Za czasów dynastii Qing, kiedy herbata cieszyła się największą popularnością, produkowało się ją dla elit rządzących i na eksport. Był to cenny lek, bo w takiej skondensowanej formie wykazuje ona prozdrowotne działanie Pu-Erha. Wpływ na to ma fakt, że z kilograma herbaty Pu-Erh można uzyskać jedynie 200g Cha Gao. Nie dziwi więc, że przypisywano jej wręcz cudowne lecznicze właściwości. Mówiło się, że potrafi uleczyć sto różnych dolegliwości.

Mimo, że wraz z upadkiem dynastii Qing niemalże zapomniano o tej herbacie, nie przeszkodziło jej to powrócić w wielkim stylu w połowie XX wieku. Wtedy to rząd Chiński zlecił producentom herbaty Pu-Erh w Yunnanie przygotowanie 1750 kilogramów Cha Gao dla chińskiej armii udające się na podbój Tybetu. Nie dość, że wydajna i zajmująca mało miejsca rozpuszczalna herbata była wygodna do zaopatrywania armii, podobnie jak niegdyś kawa rozpuszczalna, to jeszcze uważa się, że codzienna jej racja zapewniła zdrowie chińskim żołnierzom w czasie tej kampanii. Od tego czasu produkuje się znów zapomnianą niegdyś Cha Gao choć nie łatwo znaleźć taką, która odznaczałaby się wysoką jakością. Obecnie nowoczesne technologie suszenia naparu często pomijają jej sezonowanie, co niestety jest niezbędnym procesem dla uzyskania odpowiedniego smaku. Wysokiej jakości „pasta herbaciana” cechuje się słodyczą i drzewnym aromatem z nutą kakao. Nie może być to aromat ostry i drażniący jak ten, który cechuje pastę, którą wykonano bez sezonowania i z niskiej jakości herbaty. Naparu nie da się pomylić z naparem herbaty Pu- Erh choć można pomyśleć, że powinien smakować tak samo.

Jak prawidłowo zaparzyć Cha Gao?

Aby zaparzyć Cha Gao należy odłupać odpowiedni kawałek i rozpuścić we wrzątku. Dobrym pomysłem jest wykonywanie wielu parzeń, czyli użycie małego naczynia takiego jak gaiwan lub czajniczek z Yixing. Wtedy można zalewać świeżą wodą kawałek pasty, tak długo póki całkowicie się nie rozpuści. Szczególnie do naczyń z gliny Yixing zaleca się używanie Cha Gao, ponieważ znacznie poprawia ona proces hodowania czajniczka, czyli przenikania i wypełniania mikroporów gliny przez esencję herbacianą. W przypadku normalnego parzenia wystarczy około 1 grama rozpuścić w litrze wrzątku i można cieszyć się doskonałą i zdrową herbatą.

Po więcej szczegółów zapraszamy do: Tea a user’s guide – Tony Gebely, What is Pu-Erh Cha Gao – pathofcha.com

Autorem tekstu jest Rafał Przybylok