Skąd pochodzi herbata? Birma czy Chiny?

Skąd pochodzi herbata? Jej początki umiejscawia się w obrębie dzisiejszej Mjanmy, a niegdysiejszej Birmy, w górzystym i odludnym obszarze źródeł rzeki Irawadi. Jest to domniemane miejsce kolebki herbaty, ponieważ miejsce jej dzikiego występowania nie było punktem, a raczej obszarem w kształcie rogala biegnącego krzywo od Kambodży przez Mjanmę po południowe Chiny.

Zastanówmy się zatem jak herbatę się spożywa w jej domniemanej kolebce. Celowo mówię spożywa, a nie pije, ponieważ w Mjanmie tradycyjnie herbatę kisi się, jak u nas kapustę i jej kwaszone liście zjada się niczym sałatkę. Oczywiście pija się ją także parzoną normalnie lecz przede wszystkim jest to potrawa nie napój.

Herbata w Chinach

Za kolebkę herbaty uważa się jednak Chiny, lecz głównie dlatego, że kultura picia jest tam najdłuższa i najbogatsza. Tylko w Chinach produkuje się wszystkie sześć kolorów herbaty.

Dzisiejsze Chiny jest to kraj znajdujący się w czwórce największych producentów herbaty. Początkowo w Chinach herbatę spożywano żując liście dla pobudzenia, a następnie w postaci zupy z różnymi dodatkami. Później liście mielono i prasowano w gładkie tabliczki, które w celu przygotowania napoju należało umieścić w ogniu, by po chwili odłupać odpowiednią ilość, zmielić w moździerzu, zalać gorącą wodą i wymieszać bambusowym pędzelkiem. Ostatecznie jednak rozwinęła się funkcjonująca do dziś technika parzenia liści. Poza piciem herbaty do posiłków oraz jako napoju gaszącego pragnienie istnieje w Chinach ceremonia herbaciana. Tutaj herbatę traktuje się jak sztukę.

Ceremonia herbaciana w Chinach

Ceremonia herbaciana Gong Fu Cha polega na artystycznym przygotowaniu herbaty przez mistrza używającego tradycyjnych akcesoriów. Podstawą – i to dosłownie – jest cha pan, czyli specjalna taca. Na niej są czarki i niuchary. Poza tym tak zwany cha hai, czyli morze herbaty służące do zlewania naparu. Potrzebne jest także naczynie do parzenia. Może to być mały czajniczek wykonany ze słynnej gliny yixing. Jest to specjalna glina o unikalnym składzie mineralnym, którą podobnie jak miecze samurajskie wiele razy ubija się by nadać jej specyficzną strukturę. Dzięki temu czajniczki z tej gliny mają system mikroporów, który umożliwia hodowlę. Innym naczyniem jakie może być użyte jest gaiwan. Jest to specjalna czarka z wieczkiem i podstawką. Poza tym w użyciu jest wiele drobnych akcesoriów i narzędzi.

Autorem tekstu jest Rafał Przybylok