Skąd się wzięła seledynowa ceramika herbaciana?

Skąd się wzięła seledynowa ceramika herbaciana?

Już w IX w produkowano w Chinach charakterystyczną ceramikę o dość grubych ściankach i szaro-zielonym szkliwie, które miało imitować bardzo ceniony nefryt. Produkowane czarki, dzbany i puszki na herbatę zdobiono często reliefami czyli wypukłymi ornamentami przedstawiającymi często motywy roślinne. Takie zdobienia prezentowały się szczególnie atrakcyjnie ponieważ oliwkowo-zielone szkliwo gromadziło się w zagłębieniach grubszą warstwą i po wypaleniu dodawało przestrzenności wzorom. Głównym ośrodkiem produkującym zieloną ceramikę była prowincja Zhejiang. Naczynia tego typu nazwano yue i już sam Lu Yu, wielki mistrz herbaty w swej księdze herbaty bardzo chwalił zalety tego typu czarek.

Skąd wzięła się nazwa koloru ceramiki seledynowej?

Za sprawą Salah-ad-Dina (Saladyna). Był on sułtanem Egiptu w XII w i wielkim entuzjastą chińskiej ceramiki yue, posiadał jej ogromną kolekcję. W tych czasach Chiny chętnie handlowały z zachodem, a muzułmanie chętnie kupowali chińskie wyroby ceniąc sobie zwłaszcza wyroby ceramiczne. Doszło do tego, że nawet w chińskiej ceramice odcisnął się ślad naleciałości z kręgu kultury muzułmańskiej. Przejęto niektóre kształty naczyń, które pewnie wykonywane były na specjalne zamówienie z zachodu. Również chińscy ceramicy często bywali zatrudniani poza granicami Chin, gdzie doceniano ich kunszt. Zdarzało się także, że w wyniku przegranej bitwy wśród chińskich jeńców znajdowali się garncarze. Ci od razu byli zatrudniani w pracowniach ceramicznych.

W 1912 roku niemieccy archeolodzy odkryli w okolicach rzeki Tygrys, w miejscu niegdysiejszego pałacu Kalifatu Abbasydów liczne znaleziska ceramiki chińskiej z dynastii Tang. Były to właśnie osławione naczynia typu yue. Kolejne znaleziska odkryto w Iraku oraz w Kairze.

Wróćmy jeszcze na chwilę do Saladyna. Wiadomo, że jego bogata kolekcja ceramiki yue była wynikiem kontaktów handlowych z Chinami. Karawany wiozące towary do zamożnych muzułmanów nie miały końca. Saladyn był tak wielkim miłośnikiem zielonej ceramiki, że wkrótce przejęła ona jego imię. Na zachodzie zaczęto nazywać ceramikę typu yue celadonami lub seladonami. O tym jak bardzo Saladyn cenił ten typ ceramiki świadczyć może fakt, że w 1171 roku ofiarował zbiór 40 sztuk naczyń sułtanowi Damaszku Nur-ad-Dinowi. Do Europy, chińska zielona ceramika dotarła w XVI w. Pojawiła się wtedy w Wenecji już jako naczynia Saladyna. Zachowała się o nich także wzmianka w testamencie arcybiskupa Warham z 1530 roku, gdzie jest mowa o misie z seladonu.

Tak oto dzięki chińskim ceramikom i muzułmańskim kupcom, a przede wszystkim dzięki Salah-ad-Dinowi powstał kolor seladynowy, a potem nazwę zmieniono i mamy dziś kolor seledynowy.